توضیح فضایی مسکن و جمعیت در ایران

چکیده

در این مقاله تلاش شده است که ساختار نامناسب  و ناهمگون توزیع فضائی جمعیت و تولید مسکن  در سطح شهرهای ایران نشان داده شود. در این  ارتباط برای تحلیل  مشکلات مسکن از قبیل مسئله کمبود مسکن وفرسودگی ساختمانها،  وویژگیهای جمعیتی خانوارها همچون تراکم، مهاجرت،شغل ، از روش درون یابی فضایی در محیط GIS استفاده شده است. مطالعه نرخ رشد جمعیت شهرهای کشورنشان می دهد که در طی چهار دهه گذشته  یک  فرایند رشد و افت پله کانی نزولی را تجربه کرده است. این نتایج نشان می دهد که تفاوت درنرخ رشد  جمعیت این شهر ها عمدتا تحت تاثیر عامل مهاجرت می باشد. مطالعه وضعیت بازار مسکن در کلانشهر های کشور نشان می دهد  که تهران در سه دهه اخیر، و دیگرکلانشهر ها در طی دو دهه اخیرعمدتا دارای اضافه مسکن بوده اند. این در حالی است که شهرهای متوسط در استان خراسان عمدتا با کمبود مسکن مواجه هستند.

بررسی روند تحولات جمعیتی و قیمت مسکن درکلانشهرهای کشور نشان می دهد علیرغم کاهش قابل ملاحظه رشد جمعیت و وجود تولید مازاد مسکن نسبت به نیاز واقعی،  قیمت مسکن بطور پیوسته در حال افزایش بوده است. مطالعه همزمان،  متغیر های جمعیتی ومتغیرهای بازار مسکن در مشهد نشان دهنده عدم تعادل فضائی تولید و نیاز به مسکن می باشد. چنین بنظر می رسد که امر تامین مسکن را منحصرا نبایستی دراختیار معاملات بازار آزاد باشد؛ و ایجا تعادل مکانی در بازار مسکن نیازمند مدیریت و برنامه ریزی همه جانبه فرایند تولید مسکن می باشد. 

کلید واژه ها: رشد جمعیت، کمبود مسکن،توزیع فضائی، مهاجرت، نواحی کلانشهری